Pelvik Taban Hastalığı Nedir?

Pelvik taban hastalığı; pelvis bölgesindeki kaslar, bağlar ve destek dokuların zayıflaması ya da zarar görmesi sonucu mesane, rahim veya bağırsak gibi organların normal işleyişinde bozulmaların yaşandığı bir durumdur. Bu bozulmalar, genellikle idrar ya da dışkı kaçırma, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında rahatsızlık veya pelvik organ sarkması şeklinde ortaya çıkar.

Kadınlarda gebelik, doğum, yaşlanma, obezite ve bazı cerrahi işlemler pelvik tabanı doğrudan etkileyen önemli faktörlerdir. Erkeklerde ise daha az görülmekle birlikte, prostat ameliyatları sonrası benzer problemler yaşanabilir.

Pelvik taban, bedenin adeta gizli korse sistemidir. Bu yapı bozulduğunda, yaşam kalitesi belirgin şekilde düşer. Ancak doğru tanı ve etkili bir tedaviyle bu sorunların büyük çoğunluğu yönetilebilir hale gelir.

Pelvik Taban Hastalığı Neden Olur?

Pelvik taban hastalıklarının altında yatan pek çok sebep vardır. Bunları anlamak, hem önlem almak hem de doğru bir tedavi planı oluşturmak açısından son derece önemlidir:

• Doğum ve Hamilelik: Özellikle zor ve müdahaleli doğumlar, kas ve bağ dokularda ciddi zedelenmelere neden olabilir.
• Yaşlanma ve Menopoz: Yaş ilerledikçe östrojen seviyeleri azalır ve bu da pelvik destek dokuların elastikiyetini kaybetmesine yol açar.
• Kronik Kabızlık ve Ikınma: Uzun süreli kabızlık, sürekli ıkınmayı tetikleyerek pelvik tabana baskı uygular.
• Ağır Kaldırma ve Fiziksel Zorlanmalar: Özellikle sürekli olarak ağır yük kaldıran bireylerde pelvik yapı zamanla zayıflar.
• Sigara Kullanımı ve Öksürük: Kronik öksürük, karın içi basıncı artırarak pelvik destek sistemini zorlar.
• Cerrahi Müdahaleler: Özellikle histerektomi gibi rahim alınması operasyonları, pelvik dengeyi bozabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede benzer sorunlar yaşayan bireylerin risk altında olduğu unutulmamalıdır.
• Obezite ve Hareketsiz Yaşam: Aşırı kilo, pelvik taban üzerine sürekli baskı oluşturur.

Pelvik Taban Hastalıkları Nelerdir?

Pelvik taban hastalıkları birden fazla tabloyu kapsayan bir çatı kavramdır. En sık karşılaşılanlar şunlardır:

Pelvik Organ Sarkması

Rahim, mesane veya bağırsakların normal yerlerinden kayarak vajinaya doğru itilmesiyle oluşur. Bu durum, vajinal dolgunluk, idrar yaparken zorlanma veya dışkılamada rahatsızlık gibi belirtilerle kendini gösterir.

İdrar Kaçırma

İki ana tipi vardır:

• Stres Tipi İdrar Kaçırma: Öksürme, hapşırma, gülme veya egzersiz sırasında olur.
• Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma: Ani ve kontrol edilemeyen idrar yapma ihtiyacı ile oluşur.

Bu sorunlar, sosyal izolasyona ve özgüven kaybına yol açabilir.

Dışkılama Bozuklukları

Kabızlık, dışkı kaçırma (fekal inkontinans), bağırsak hareketlerinde kontrol kaybı gibi durumları kapsar. Travmatik doğumlar sonrası özellikle sık görülür.

Pelvik Ağrı Sendromu

Sürekli ya da tekrarlayan pelvik bölge ağrısı ile kendini gösterir. Cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken yanma, ya da bağırsak hareketlerinde hassasiyet gibi semptomlarla birlikte olabilir.

Aşırı Aktif Mesane

Günde sekizden fazla idrara çıkma, ani sıkışma hissi ve gece idrara kalkma gibi şikayetlerle ortaya çıkar. Yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyebilir.

Pelvik Taban Hastalıklarının Tanı Süreci

Doğru tanı, tedavi başarısının temel taşıdır. İşte tanı sürecinde başvurulan yöntemler:

• Fiziksel Muayene: Doktor, pelvik organların yerleşimini ve kasların gücünü elle değerlendirir.
• Ürodinamik Testler: İdrar kaçırma durumunda mesane basıncı ve kapasitesi ölçülür.
• Defekografi: Rektum ve anüsün boşaltım sırasında nasıl çalıştığını gösterir.
• Ultrason / MR / BT: Organların konumu ve hasar durumu detaylı şekilde gözlemlenir.
• Günlük Belirti Kayıtları: Hastanın idrar ve dışkılama alışkanlıklarını kayıt altına alması istenir.
• Yaşam Kalitesi Anketleri: Semptomların günlük yaşam üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılır.

Pelvik Taban Hastalıklarında Tedavi Seçenekleri

Tedavi, kişiye özel belirlenir ve genellikle aşamalı olarak ilerlenir. İlk adım, yaşam tarzı değişiklikleri ve fizik tedavi yöntemleridir. İlerlemiş vakalarda ise cerrahi seçenekler gündeme gelir.

Pelvik Taban Egzersizleri

Kegel egzersizleri başta olmak üzere, pelvik kasları güçlendirmeye yönelik birçok egzersiz programı uygulanır. Biyofeedback (geribildirim) yöntemi, bu egzersizlerin daha etkili yapılmasına yardımcı olur.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Kilo verme
• Sigaranın bırakılması
• Lifli beslenme
• Bol su tüketimi
• Kronik öksürük veya kabızlığın tedavisi Bu tür değişiklikler hem önleyici hem de destekleyici etki gösterir.

Tıbbi Tedavi

• Lokal östrojen kremleri
• Mesane kontrolünü artıran ilaçlar Bu yöntemler semptomları hafifletmekte oldukça etkilidir.

Destekleyici Cihazlar

Vajinal peser gibi cihazlar, pelvik organ sarkmasını hafifletmek amacıyla kullanılır. Özellikle cerrahiye uygun olmayan hastalarda geçici veya kalıcı bir çözüm sunar.

Cerrahi Müdahaleler

Pelvik yapıların anatomik bütünlüğünü yeniden sağlamak için çeşitli cerrahi teknikler mevcuttur. Laparoskopik veya robotik yöntemlerle yapılan ameliyatlar, daha kısa sürede iyileşme ve daha az komplikasyon riski sağlar.